काठमाडौँ- प्राविधिक विषय अध्ययनमा छोरीहरुको आकर्षण बढ्दै गएको छ। टीकापुर बहुप्राविधिक शिक्षालय टीकापुरमा पशु विज्ञान विषय अध्ययनरत विद्यार्थीमा छोरीहरु बढी छन्।
टीकापुर बहुप्राविधिक शिक्षालयमा पशु विज्ञानतर्फ एक सय तीनजना विद्यार्थी रहेकामा पुरुष ४८ र महिला ५५ जना रहेका छन्। पशु विज्ञान तथा भेटेरिनरी जेटिए अध्ययनमा छोरीहरुको आकर्षण बढ्दै जानुलाई सकारात्मक रुपमा लिन सकिन्छ।
शिक्षालय प्रमुख पारस खड्काका अनुसार शिक्षालयमा पाँच सय ३३ जना अध्ययनरत रहेकामा दुई सय ५५ महिला र पुरुष दुई सय ७८ जना छन् । जम्मा सङ्ख्या हेर्दा पनि ४७ दशमलव ८ प्रतिशत महिला छन्।
'विगतलाई हेर्ने हो भने हाल प्राविधिक विषय छोरीहरुको रोजाइको विषय बनिरहेको छ। पशु विज्ञान पढ्ने छोरीहरु धेरै छन्, अन्य विषयमा पनि महिलाको सहभागिता उत्साहजनक छ', उनले भने, 'प्राविधिक विषय पढेपछि बेरोजगार बस्नु पर्दैन। स्थानीय ठाउँमै रोजगारका अवसर छन्। त्यसैले छोरीहरु आकर्षित भइरहेका छन्।'
विगतमा पशु विज्ञानमा महिलाको सङ्ख्या कम हुन्थ्यो। पछिल्लो समय छोरीहरुका लागि छात्रवृत्ति कार्यक्रमले पनि थप आकर्षण बढेको उनको भनाइ छ। 'पछिल्लो समय छोराहरु १२ कक्षा पढेपछि विदेश जान बढी रुचाएको देखिन्छ, अभिभावकमा पनि यस्तै चाहना छ', उनले भने, 'त्यसैले प्राविधिक विषयमा छोरीहरु बढी हुन थालेका छन्। प्राविधिक विषय अध्ययनमा छोरीहरु बढ्नु राम्रो हो।'
टीकापुर बहुप्राविधिक शिक्षालय टीकापुरमा पशु विज्ञान अध्ययनरत खेमलता रेग्मी सुरुमा प्राविधिक शिक्षा पढ्नुपर्छ भन्ने सोचमा थिए। उनलाई प्राविधिक पढ्छु भनेपछि महिलालाई पशु विज्ञान गाह्रो हुन्छ, बाली विज्ञान पढ भनेपछि आफूले पशु विज्ञान नै रोजेको बताए।
'प्राविधिक विषय पढौँ भन्ने थियो, पशु विज्ञान नै पढ्छु जस्तो लागेको थिएन', पढाइ सकेर हाल कार्यगत तालिम गरिरहनुभएकी रेग्मी भने, 'पशु विज्ञान पुरुष पढ्ने विषय हो भनेपछि मैले चुनौतीका रुपमा यही पढ्न थाले। नसकिने भन्ने छैन। सजिलोसँग पढाइ सकियो । हाल ओजेटि गरिरहेकी छु ।'
कालिका सेकेन्डरी स्कुल गौरीगङ्गा कैलालीमा भेटेरिनरी जेटिए अध्ययनरत सुनिता बडेलालाई उनलेकै अभिभावकले पढ्ने वातावरण बनाए। आजभोलि टीकापुर पशु सेवा शाखामा ओजेटिभ गरिरहेकी सुनितालाई उपचारका क्रममा किसानले छोरीहरुले उपचार गर्न सक्छन् र भनी प्रश्न गर्दा राम्रो लाग्दैन।
'हामी केटाहरूभन्दा राम्रो उपचार गर्न सक्छौँ तर किसानले पनि हामी छोरीहरुलाई विश्वास कम गरेको देख्दा दुःख लाग्छ', उनले भने, 'उपचार गर्दा प्राविधिक छैनन् र भन्छन्, हामीलाई नपत्याएर त होला।'
९ कक्षादेखि ४ वर्षे भेटेरिनरी पशु विज्ञान अध्ययनरत सुर्खेतकी खगिसरा पुनमगरले शिक्षकको सल्लाहमा अध्ययन गरे। भविष्य सुरक्षित हुने र पढाइ सक्नेबित्तिकै रोजगारी पाउन सकिने भएकाले उनले छोरीहरुले आँटेमा जुन पेसामा पनि सफलता पाउन सकिने बताए।
'८ कक्षा उत्तीर्ण भएपछि पहिलो पटक विद्यालयमा प्राविधिक विषय पढाइ हुन थाल्यो, शिक्षकले पढ्न हौसला दिनुभयो', खगीसरा भन्छन्, 'अब पढाइ पूरा भएको छ। परीक्षा दिएर कार्यगत तालिम गरिरहेकी छु। अब तालिमपछि पशुको उपचार गर्न सक्षम भइन्छ ।'
खगीसरा पशु विज्ञान पढेकाले अब रोजगारको चिन्ता नभएको बताए। 'जागिर खान नसके पनि गाउँमै भेटेरिनरी खोलेर, गाउँका वस्तुभाउको उपचार गरेर भए पनि जीवन चल्छ', उनले भने, 'पढाइ सकिने बित्तिकै काम गर्न सकिन्छ। यो विषय पढेकामा ढुक्क छु।'
भेटरिनरी जेटिए अध्ययनरत निशा चौधरी विगतमा छोराहरुले मात्रै पशुको उपचार गर्न सक्छन् भन्ने समाजको सोचाइ चिर्न जेटीए पढ्न थालेको बताए। 'जेटिए पढ्नुभन्दा कृषि पढ भन्थे', उनले भने, 'मैले यही रोजे, सिक्दै जाँदा उपचार गर्ने प्राविधिक विधि हुन्छ। नसक्ने भन्ने हुँदैन।'
टीकापुर बहुप्राविधिक शिक्षालयमा पशु विज्ञान अध्ययनरत कामना चौधरी पनि आजभोलि कार्यगत तालिम गरिरहेका छन्। काम छोराको, छोरीको भन्ने नहुने भएकाले परिवारले यो पेसामा आउन प्रेरणा दिएको बताए।
'अभिभावकले नै यो विषय पढ्न हौसला दिएका हुन्', उनले भने, 'मैले पढाइ र कार्यगत तालिममा मन लगाएर सिकिरहेकी छु, पढ्ने बित्तिकै स्वरोजगार भइन्छ।'
पशु सेवा शाखा टीकापुरमा प्रमुख श्यामराज पाण्डेलाई आफूहरु पढ्दा १० प्रतिशत मात्र छोरीहरु कक्षामा रहेको सम्झना छ। उनले आजभोलि पशु सेवा शाखामा ओजेटिभ गर्नेमा महिला धेरै आउने गरेका बताए।
'हामीकहाँ ३२ जना विद्यार्थी यतिखेर कार्यगत तालिममा छन्। भेटेरिनरी जेटीए पढेकाहरु ६ महिना र पशु विज्ञान पढेकाहरुले तीन महिना तालिम गर्नुपर्छ। तालिम अवधि एक सय पूर्णाङ्कको हुन्छ', उनले भने, 'यसरी तालिम लिइरहेकाहरुमा ७० प्रतिशत छोरीहरू छन्। यो पेसामा अब छोरीहरु धेरै हुनेछन्।'
